Hoe kun je kinderen met een complexe begeleidingsvraag een vaste woonplek bieden als zij niet meer thuis kunnen wonen? Een plek waar zij kunnen blijven, zelfs als het heel ingewikkeld wordt. Want deze kinderen hebben vaak al een lange geschiedenis van (over)plaatsingen in de jeugdzorg en JeugdzorgPlus achter de rug. En wat vraagt het van een team om de omslag te maken naar zo’n woonvorm waar kinderen blijven, waar alles vanuit de relatie wordt opgelost en waar de deuren open zijn?
Vol hoofd
Keihard stampen op de trap. Klieren. Met bekertjes gooien. Rond bedtijd stoort Ryan (12) enorm. Het is tien uur ’s avonds in de kleinschalige woonvorm Graaf Jan. De avonddienst van Sammie Pronk, meewerkend teamleider, zit er eigenlijk op, maar haar werk is nog niet klaar zolang er onrust is. De invaller, met wie Sammie en vast teamlid Daan die avond samenwerken, zegt: ‘Ryan heeft begrenzing nodig, hij is ons aan het uittesten. Laten we hem op zijn kamer zetten’. ‘Nee’, zegt Daan, ‘zo werken wij hier niet. Hij heeft geen grenzen nodig, heeft óns nodig.’ Daan gaat naar Ryan toe en zegt: ‘Het lukt nog niet om naar bed te gaan hè. Zullen we samen een stripverhaaltje lezen?’ Dat helpt, Ryan ontspant. Uiteindelijk, zittend op de rand van Ryan’s bed, vraagt Sammie: ‘Wat was er nou?’ ‘Mijn hoofd zit zo vol’, zegt Ryan. Ze hebben een mooi gesprekje. Ryan kan gaan slapen. Sammie kan naar huis. Tevreden dat het rustig is en trots om te zien hoe vanzelfsprekend Daan hun gezamenlijke visie uitdraagt. Het is tegen elf uur.
Een gewoon thuis
Parlan, de organisatie voor jeugdzorg waar Graaf Jan onderdeel van uit maakt, gooit in 2019 het roer om. Kinderen met complexe begeleidingsvragen die niet langer bij hun eigen ouders kunnen wonen, krijgen een vaste woonplek. Geen lange keten van overplaatsingen meer. Zelfs als het heel ingewikkeld wordt. Een nieuw thuis, waar kinderen normaal en liefdevol op kunnen groeien. Graaf Jan in Beverwijk, een doodgewoon rijtjeshuis, is zo’n nieuw thuis voor vier jonge kinderen (tussen 10 en 12 jaar), die eerder overal zijn weggestuurd of uitgeplaatst. Sammie is betrokken vanaf het eerste uur. Samen met Eva Vijge, orthopedagoog generalist en Ellen van Emmerik, leidinggevende, vertelt ze over de veranderingen die het werken in een kleinschalige woonvorm met zich mee brengt.
Snelkookpan
Hoewel er van alles nog niet op orde is in het in alle haast in gereedheid gebrachte huis, zijn de wittebroodsweken prachtig. Maar al snel wordt duidelijk dat de kleinschaligheid ook een soort snelkookpan is. Voor kinderen én voor begeleiders. De eerste incidenten doen zich voor. De kinderen krijgen er een handje van om - als er onrust ontstaat - het dak op te klimmen. Drie hoog, geen hekje. Ze gooien met steentjes, schreeuwen lelijke woorden. Het gebeurt vaker, soms moet zelfs de politie ingeschakeld worden. Een kind pakt in paniek een mes. Kinderen lopen ’s avonds laat weg. Meerdere begeleiders stoppen, zij trekken het niet.
Anders kijken naar gedrag
Ellen, Eva en Sammie vragen ondersteuning bij Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE), en Dick van de Weert wordt als consulent ingeschakeld. Samen met Dick diepen ze casuïstiek uit.